De geschiedenis van chocolade: een fascinerende reis

De Maya's bedachten een pittige chocoladedrank door de cacaoboon te vermalen en te mengen met water, vanille, kaneel en zelfs peper. Deze drank was zo geliefd bij zowel koningen als het gewone volk dat hij een heilige betekenis kreeg. Hij werd gebruikt bij alle belangrijke gebeurtenissen in het leven, van geboortes tot begrafenissen.

Buren van de Maya's, zoals de Tolteken en later de Azteken, raakten ook helemaal verzot op cacao. Ze vereerden het zelfs als een god en maakten van hun koning en priester Quetzalcoatl een levende god, omdat hij volgens hen de mensen had geleerd hoe ze cacao moesten verbouwen en gebruiken.

De Tolteken vereerden de cacaoboom, die zij de 'Paradijsboom' noemden, en hun god-koning Quetzalcóatl, beter bekend als de 'Gevederde Slang'. Quetzalcóatl, geliefd en gerespecteerd door zijn volk, werd beschouwd als de meester van de cacao.

Laten we de historische feiten even achter ons laten en ons verdiepen in de mythen en legenden van de Tolteken, die het volgende verhaal vertellen...

“Nadat Quetzalcoatl een paar cacaoplanten van de goden had gestolen, leerde hij de mensen hoe ze cacao moesten verbouwen en hoe ze “chocoatl” moesten bereiden, een goddelijke drank die hen kracht en gezondheid gaf. Verjaagd door een tovenaar, ging Quetzalcóatl in ballingschap en beloofde zijn volk dat hij zou terugkeren.”De Tolteken, daarna de Azteken, zetten de cultus voort en bereidden de “tchocoatl” ter nagedachtenis aan hem.

Tussen de 16e en 17e eeuw beleefde het katholieke Spanje een periode van grote economische, culturele en politieke bloei over de hele wereld, de zogenaamde Gouden Eeuw. Het was de tijd van de conquistadores, de ontdekkingsreizigers die de wereld afreisden op zoek naar nieuwe gebieden.

Een van hen, Hernán Cortés, landde in 1519 aan de kust van Tabasco (Mexico), vastbesloten om het gebied te veroveren. De vertegenwoordigers van de Azteekse koning Moctezuma beschouwden Cortés als een goddelijke figuur: de reïncarnatie van de god Quetzalcóatl. Ze verwelkomden de Spanjaard met grootse gebaren, bedekten hem met goud en gaven hem geschenken. Geëerd als een god, werd Cortés de eigenaar van wat voor de Azteken het grootste van alle schatten was: een cacaoplantage. Cortés begreep al snel de economische waarde van cacao, als ruilmiddel voor goud, en stuurde een eerste lading cacaobonen naar Karel V, de koning van Spanje.

In 1528 keerde Cortés terug naar zijn thuisland met een lading cacaobonen, verwerkingsmateriaal en het recept om chocolade te maken, die heerlijke warme drank. Dit moment markeerde de officiële introductie van chocolade in Europa... of bijna. In werkelijkheid had Christopher Columbus al eerder cacao naar koning Ferdinand II van Aragon gebracht, maar beiden hadden er geen interesse in getoond. Blijkbaar was een goed neusje voor zaken niet hun sterkste kant.

Toen de Spanjaarden chocolade naar Europa brachten, was het een bittere drank met peper. Om het aan de Europese smaak aan te passen, vervingen ze de peper door suiker. Deze zoete variant werd al snel een groot succes.

Op dit moment - we zitten nog steeds in de Gouden Eeuw - is Spanje erg machtig en heeft het gebieden over de hele wereld, die chocolade zullen verspreiden buiten de grenzen van het Iberisch schiereiland.

Toen Anne van Oostenrijk, een Spaanse prinses, trouwde met de Franse koning Lodewijk XIII in 1615, introduceerde ze ook een nieuwe, exotische drank aan het Franse hof: chocolade. De Franse adel was meteen verkocht!

Deze trend zette zich door met de volgende generatie, toen Marie-Thérèse van Oostenrijk, weer een Spaanse prinses, trouwde met Lodewijk XIV.

Chocolade werd steeds populairder in Frankrijk en in 1659 kreeg de eerste Franse chocolatier toestemming om zijn creaties te verkopen. Het maken van chocolade was toen nog heel tijdrovend: de cacaobonen werden met de hand ontdaan van hun schil, geroosterd en vervolgens in een vijzel fijn gemalen.

In de 17e eeuw maakte het huidige België deel uit van de Spaanse Nederlanden. Het was deze politieke situatie die de chocolade naar onze streken bracht. De geschiedenis van de Belgische chocolade begon dan ook in 1635, in de regio Gent. Daar raakte de cacao in de smaak bij de bevoorrechte mensen die ervan konden proeven. Een enthousiasme dat nooit meer zou verdwijnen!

Het kostte behoorlijk wat tijd voordat chocolade van een chique drankje veranderde in een lekkernij voor iedereen. Maar er gebeurden een paar dingen waardoor chocolade steeds bekender werd.

Aan het eind van de 18e eeuw begon de chocolade-industrie echt op gang te komen. In 1780 was er de eerste chocoladefabriek in Barcelona. En in Bayonne werd er een stoommachine gebouwd om cacaobonen te vermalen. Daardoor kon er veel meer chocolade gemaakt worden. Chocolade werd steeds populairder, vooral bij de wat rijkere mensen. Dit was het begin van een tijdperk waarin iedereen kon genieten van chocolade.

Wist je dat de praline eigenlijk voor het eerst in een apotheek werd bereid? In de 19e eeuw bedacht een Brusselse apotheker om zijn bittere medicijnen te omhullen met chocolade. Begin de 20e eeuw nam zijn kleinzoon dit idee over en verving hij de medicijnen door room. En zo werd de eerste praline geboren in 1912!  Drie jaar later ontwierp de vrouw van de uitvinder een speciale verpakking voor de delicate pralines, in de vorm van een doosje. Dit was het begin van de beroemde Belgische doosjes pralines

De chocoladereep ontstond in Frankrijk aan het begin van de 19e eeuw. Een drogist uit de Parijse wijk Marais maakte in zijn apotheek verschillende bereidingen voor apothekers, waaronder poeders en chocolade, die gebruikt werden om de smaak van medicijnen te verzachten. In 1836 werd de eerste chocoladereep geproduceerd in een farmaceutische fabriek. Deze bestond uit zes halfcilindervormige repen. Het was een revolutie die chocoladeconsumptie veranderde; chocolade begon geassocieerd te worden met genot en verwennerij.

De uitvinding van de chocoladereep was al snel een groot succes en maakte van chocolade een betaalbaar genot. In de 20e eeuw groeide dit verder toen grote Amerikaanse en Europese merken de markt overspoelden met chocoladeproducten voor een steeds groter publiek. Chocoladerrepen werden een hit, zowel bij jong als oud!

Chocolade is intussen niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Denk maar aan chocoladepasta bij het ontbijt, pralines als geschenkje, warme chocolademelk na een winterse wandeling en Sinterklaaschocolade voor de kleinsten. 

De toenemende wereldwijde vraag naar chocolade dwingt producenten tot een duurzamere aanpak, waarbij het welzijn van cacaoboeren en het milieu centraal staan. 

Leonidas, bijvoorbeeld, zet zich 100% in voor duurzame chocolade door:

• 100% pure cacaoboter te gebruiken: we vermijden het gebruik van palmolie in onze chocolade.
• Deelname aan duurzaamheidsprogramma's: we zijn aangesloten bij initiatieven zoals Rainforest Alliance en Cocoa Horizons, die zorgen voor goede arbeids- en leefomstandigheden voor cacaoboeren.
• Ondertekening van de Beyond Chocolate-charter: hiermee zetten we ons in om ontbossing in de cacaosector tegen te gaan.
• Ontwikkeling van veganistische pralines: we breiden ons assortiment uit met plantaardige opties.
• Verpakking in FSC-gecertificeerd karton: we kiezen voor duurzame verpakkingen.

Chocolade blijft een onuitputtelijke bron van inspiratie. Van seizoensgebonden creaties tot tijdloze klassiekers zoals de Manon, er is chocolade voor elke smaak en elke liefhebber, jong of oud. Het is de ideale manier om ‘dankjewel’ te zeggen, om feestdagen zoals Kerstmis, Pasen of Valentijn te vieren en gewoon om jezelf te verwennen. Chocolade is altijd een goed idee.

De geschiedenis en oorsprong van chocolade is een intrigerende reis door de tijd, van een heilige drank in Midden-Amerika tot een wereldwijde lekkernij. In elke reep schuilt een stukje geschiedenis.

Of je nu houdt van de intense smaak van pure chocolade, de zachtheid van melkchocolade, de rijkdom van witte chocolade of de unieke smaak van blonde chocolade, we kunnen allemaal genieten van de heerlijke impact die deze kleine boon op ons dagelijks leven heeft. Chocolademakers blijven zich vernieuwen en verzinnen steeds weer nieuwe smaken om onze smaakpapillen te verwennen. Ben jij ook benieuwd wat de Meester-Chocolatiers van Leonidas weer voor jou in petto hebben?